Tržište kafe u Srbiji doživljava značajne promene, sa rastom cena i promenama u industriji koje utiču na potrošače i proizvođače. Ovaj članak analizira trenutno stanje tržišta, ključne igrače i faktore koji oblikuju industriju kafe u zemlji.
Rast cena kafe i uzroci poskupljenja
Početkom jula, potrošači u Srbiji suočili su se sa poskupljenjem kafe. Cena pakovanja od 100 grama porasla je za 30 do 55 dinara. Proizvođači su kao glavni razlog naveli izazovno poslovno okruženje, karakterisano visokim cenama sirovina i usluga na globalnom tržištu.
Atlantic grupa, vodeći proizvođač kafe u Srbiji, objasnila je da su visoke cene rezultat nekoliko faktora:
- Slabija berba kafe
- Logistički problemi sa transportom
- Ograničena dostupnost kafe na spot tržištu
- Uticaj investicionih fondova na berzama
Ovi faktori zajedno stvaraju kompleksnu situaciju koja direktno utiče na cene kafe za krajnje potrošače.
Pregled industrije prerade kafe u Srbiji
Industrija prerade kafe u Srbiji pokazuje znake rasta i konsolidacije. Prema podacima bonitetne kuće CompanyWall, u Srbiji posluje 473 firme u delatnosti prerade čaja i kafe. Ukupna dobit ovih kompanija u 2023. godini iznosila je približno 1,12 milijardi dinara, što predstavlja značajan rast u odnosu na prethodnu godinu kada je dobit bila oko 978 miliona dinara.
Među vodećim kompanijama u ovoj industriji ističu se:
- Atlantic Grand d.o.o. (Beograd) - ostvarena dobit od oko 570 miliona dinara u 2023.
- Julius Meinl d.o.o. (Beograd) - dobit od približno 83 miliona dinara
- Kolumbo-Produkt (Vranje) - dobit od oko 73,6 miliona dinara
Atlantic Grand se posebno ističe sa 325 zaposlenih, što ga čini najvećim poslodavcem u ovoj delatnosti u Srbiji.
Konsolidacija tržišta: Akvizicija Strauss Adriatica
Značajan događaj koji je oblikovao tržište kafe u Srbiji je akvizicija kompanije Strauss Adriatic od strane Atlantic grupe. Ova transakcija, koja je finalizovana 1. marta 2024. godine, uključuje preuzimanje poznatih brendova poput Doncafe i C kafa, kao i modernog proizvodnog pogona u Šimanovcima kraj Beograda.
Akvizicija je donela Atlantic grupi:
- Proširenje portfolija brendova
- Nove proizvodne kapacitete
- Dodatnih 220 zaposlenih
Ovaj potez je dodatno učvrstio poziciju Atlantic grupe kao regionalnog lidera u industriji kafe. Međutim, transakcija je privukla pažnju Komisije za zaštitu konkurencije, koja je pokrenula postupak ispitivanja uticaja ove koncentracije na tržište kafe u Srbiji.
Evropski trendovi u cenama kafe
Dok srpsko tržište kafe doživljava značajne promene, zanimljivo je uporediti situaciju sa trendovima u Evropskoj uniji. Prema podacima Eurostata, godišnja stopa promene potrošačke cene kafe u EU u martu 2024. iznosila je samo 1%, što predstavlja značajno smanjenje u odnosu na 13,5% iz marta 2023. godine.
Ovi podaci ukazuju na stabilizaciju cena kafe na evropskom tržištu, nakon perioda značajnih fluktuacija. Vrhunac inflacije cena kafe u EU zabeležen je u oktobru 2022. godine, kada je stopa dostigla 17,4%. Od tada, primećuje se postepeno smanjenje inflatornih pritisaka na ovom tržištu.
Zaključak: Budućnost tržišta kafe u Srbiji
Tržište kafe u Srbiji nalazi se na prekretnici, suočeno sa izazovima rastućih cena i konsolidacije industrije. Dok vodeće kompanije poput Atlantic grupe jačaju svoje pozicije kroz akvizicije, manje firme se bore da ostanu konkurentne. Potrošači će verovatno i dalje osećati uticaj globalnih trendova na cene kafe, ali stabilizacija cena u EU može nagovestiti pozitivne promene i na domaćem tržištu kafe u budućnosti.