Prostorni plan područja posebne namene specijalnog rezervata Rtanj donosi značajne promene u regionu, s fokusom na izgradnju novih akumulacija i unapređenje turističke ponude. Ovaj sveobuhvatni plan obećava transformaciju oblasti, kombinujući ekološke inicijative s ekonomskim razvojem.
Nove akumulacije kao pokretači razvoja
Prostorni plan Rtnja predviđa izgradnju tri nove akumulacije koje će značajno uticati na lokalnu infrastrukturu i ekonomiju. Akumulaciono jezero Vrmdža predstavlja centralni element ovog plana, s planiranom površinom od približno 36 hektara. Ovo jezero nije namenjeno prvenstveno vodosnabdevanju, već će služiti za navodnjavanje poljoprivrednih površina i razvoj akva-turizma.
Pored jezera Vrmdža, plan obuhvata i formiranje akumulacija Rujište 1 i Rujište 2. Akumulacija Rujište 1, koja će biti izgrađena na Sesalskoj (Mađarskoj) reci, imaće primarnu funkciju vodosnabdevanja. S druge strane, Rujište 2, planirano na reci Trsci, biće korišćeno za navodnjavanje okolnih poljoprivrednih područja.
Unapređenje turističke ponude i infrastrukture
Plan stavlja poseban akcenat na razvoj turizma u regionu. Selo Vrmdža, prepoznato kao jedan od pozitivnih primera eko sela u Srbiji, dobija centralnu ulogu u ovom aspektu plana. Predviđena je izgradnja akva parka u Vrmdži, što će dodatno obogatiti turističku ponudu i privući posetioce željne vodenih atrakcija.
Pored toga, plan predviđa izgradnju:
- Sportsko-rekreativnog centra u Jošanici
- Golf igrališta u Rtnju
- Centra za konjičke sportove kod Nikolinca
Ove nove atrakcije će biti komplementarne s postojećom banjskom ponudom u regionu, stvarajući raznovrstan i atraktivan turistički paket.
Razvoj naselja i infrastrukture
Plan predviđa značajan razvoj naselja u regionu. Nikolinac će se razvijati kao turističko naselje, dok je južno od njega planirano formiranje vikend naselja. Ova područja, zajedno s oblašću Nikolinac – Blendija, gde će se formirati dva akumulaciona jezera, predstavljaće ključne tačke turističke ponude.
Vodosnabdevanje naselja je takođe detaljno razrađeno u planu. Naselja poput Jošanice, Vrmdže, Mužinca i Šarbanovca dobijaće vodu prepumpavanjem iz postojećeg vodovodnog sistema Bovan. Za naselje Nikolinac, voda će se dopremati iz novih akumulacija Levovik i Rujište 1.
Plan takođe predviđa izgradnju postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda u svim naseljima s više od 5.000 stanovnika, što će značajno unaprediti ekološke standarde u regionu.
Unapređenje saobraćajne infrastrukture
Značajan deo plana posvećen je unapređenju saobraćajne infrastrukture. Predviđena je izgradnja:
- Dve petlje na planiranoj brzoj saobraćajnici Paraćin-Zaječar-Negotin (Lukovo i Rtanj)
- Opštinskog puta koji povezuje naselja Vrmdžu, Šarbanovac i Mužinac
- Obilaznog puta oko jezera Vrmdža u opštini Sokobanja
- Puta Ilino-Dobrujevac
- Puta u naselju Mirovo (opština Boljevac)
Ova unapređenja saobraćajne mreže će značajno poboljšati povezanost naselja u regionu i olakšati pristup turističkim atrakcijama.
Energetska infrastruktura i zaštita prirode
Plan obuhvata i razvoj energetske infrastrukture, uključujući izgradnju magistralnog i distributivnog gasovoda, kao i solarnih i vetroelektrana. Ovo će doprineti energetskoj nezavisnosti regiona i promociji obnovljivih izvora energije.
Posebna pažnja posvećena je zaštiti prirode. Planirana je izgradnja vizitorskog centra na površini od približno 3,84 hektara u KO Mužinac, u delu Specijalnog rezervata prirode Rtanj koji je pod režimom zaštite III stepena. Ovaj centar će služiti kao edukativni punkt i polazna tačka za istraživanje prirodnih lepota Rtnja.
U zaključku, Prostorni plan Rtnja predstavlja sveobuhvatni dokument koji balansira ekonomski razvoj, unapređenje infrastrukture i zaštitu prirode. Implementacija ovog plana obećava značajnu transformaciju regiona, s posebnim naglaskom na razvoj turizma i održivo korišćenje prirodnih resursa.