Poreska uprava Srbije nedavno je objavila rezultate analize prijava za godišnji porez na dohodak građana za 2023. godinu, otkrivajući zanimljive trendove u prihodima i distribuciji poreskih obveznika širom zemlje.
Pregled podnetih poreskih prijava
Prema zvaničnim podacima, Poreska uprava Srbije primila je ukupno 29.667 prijava za obračun godišnjeg poreza na dohodak građana za prethodnu godinu. Ova cifra predstavlja značajan uzorak koji pruža uvid u finansijsku situaciju građana sa višim primanjima u zemlji.
Obaveza prijavljivanja godišnjeg poreza na dohodak odnosila se na građane čiji je godišnji dohodak premašio 4.269.564 dinara. Ovaj prag predstavlja trostruku prosečnu godišnju zaradu po zaposlenom u Republici Srbiji za 2023. godinu, prema podacima RZS.
Geografska distribucija poreskih prijava
Analiza geografske distribucije poreskih prijava otkriva zanimljive obrasce:
- Beograd: Približno 19.675 prijava (66,3% ukupnog broja)
- Novi Sad: Oko 6.085 prijava (20,5% ukupnog broja)
- Kragujevac: Gotovo 2.222 prijave (7,5% ukupnog broja)
- Niš: Otprilike 1.685 prijava (5,7% ukupnog broja)
Ova raspodela jasno ukazuje na koncentraciju visokih prihoda u glavnom gradu i drugim većim urbanim centrima Srbije, što odražava ekonomsku dinamiku ovih regiona.
Analiza najviših prijavljenih prihoda
Posebno je zanimljiva analiza prvih sto podnosilaca poreskih prijava sa najvećim iskazanim prihodima. Njihovi prijavljeni prihodi kreću se u rasponu od približno 100 miliona do čak 1,7 milijardi dinara. Najviša prijavljena godišnja zarada u Srbiji iznosi oko 1,7 milijardi dinara, što je ekvivalentno približno 14,5 miliona evra.
Da bismo bolje razumeli razmere ove zarade, možemo je raščlaniti na mesečni nivo. Osoba sa najvišom prijavljenom zaradom primala je, u proseku, mesečnu platu od oko 1,2 miliona evra. Ovaj iznos daleko premašuje prosečnu zaradu u Srbiji i ilustruje ekstremne razlike u prihodima unutar zemlje.
Demografska analiza poreskih obveznika
Detaljnija analiza demografskih karakteristika poreskih obveznika sa najvišim prihodima otkriva sledeće:
- Čak 69% obveznika iz grupe sa najvišim prihodima prijavljeno je na teritoriji koju pokriva Odsek za koordinaciju poreske kontrole Beograd.
- Među ovim obveznicima, približno 3% su strani državljani.
- Najčešće prijavljivana zanimanja su menadžer, direktor, inženjer, ekonomista i pravnik.
- Od ukupnog broja poreskih obveznika, oko 90% je muškog pola, što ukazuje na značajnu rodnu neravnotežu u višim prihodovnim kategorijama.
Unapređenje procesa samooporezivanja
Važno je napomenuti da je ovo druga godina zaredom kako se godišnji porez na dohodak građana obračunava i plaća po sistemu samooporezivanja. Ovaj pristup zamenjuje prethodni sistem gde se porez obračunavao po rešenju poreskog organa.
Novi sistem donosi nekoliko prednosti:
- Poreska uprava nudi unapred popunjenu poresku prijavu.
- Proces popunjavanja i podnošenja poreske prijave je značajno olakšan za poreske obveznike.
- Smanjeni su troškovi administriranja za Poresku upravu.
Poreske prijave se podnose isključivo u elektronskom obliku, preko portala Poreske uprave ePorezi, koristeći Obrazac PP GPDG. Ova digitalizacija procesa doprinosi efikasnosti i transparentnosti poreskog sistema.
Zaključak i implikacije
Analiza prijava za godišnji porez na dohodak u Srbiji za 2023. godinu pruža važan uvid u distribuciju visokih prihoda u zemlji. Koncentracija bogatstva u urbanim centrima, posebno u Beogradu, kao i značajna rodna neravnoteža među najvišim prihodima, ukazuju na potrebu za daljim istraživanjem i potencijalnim politikama koje bi adresirale ove disparitete.
Unapređenje sistema samooporezivanja predstavlja pozitivan korak ka modernizaciji poreskog sistema Srbije. Međutim, ekstremne razlike u prihodima koje su otkrivene ovom analizom naglašavaju potrebu za kontinuiranim praćenjem i potencijalnim prilagođavanjem poreske politike kako bi se osigurala pravednija distribucija bogatstva u društvu.