Evropska unija (EU) je odlučila da preduzme pravne mere protiv Mađarske zbog kontroverznog zakona o suverenitetu. Ovaj potez označava eskalaciju dugotrajnog spora između Brisela i vlade premijera Viktora Orbana.
Kontroverzni zakon o suverenitetu u centru pažnje
Evropska komisija (EK) je u četvrtak objavila da će podneti tužbu protiv Mađarske pred Evropskim sudom pravde (ESP) zbog nedavno usvojenog zakona. Ovaj zakon, koji je prošle godine donela vlada premijera Viktora Orbana, navodno krši osnovna prava i druge propise Evropske unije.
Zakon o "Odbrani suvereniteta", kako ga je nazvala mađarska vlada, izazvao je ozbiljnu zabrinutost među zagovornicima ljudskih prava i organizacijama civilnog društva. Kritičari tvrde da je ovaj zakon osmišljen s ciljem ućutkivanja vladinih protivnika i ograničavanja stranog uticaja u zemlji.
Ključne odredbe spornog zakona
Mađarski zakon sadrži nekoliko kontroverznih odredbi koje su privukle pažnju EU:
- Kriminalizacija stranog finansiranja izbornih kampanja
- Osnivanje nove Kancelarije za zaštitu suvereniteta sa širokim istražnim ovlašćenjima
- Ograničavanje aktivnosti organizacija civilnog društva i medija
Evropska komisija je posebno zabrinuta zbog širokih diskrecionih ovlašćenja koja su data novoosnovanoj Kancelariji za zaštitu suvereniteta. Prema mišljenju EK, ova ovlašćenja mogu nesrazmerno uticati na rad organizacija civilnog društva, medijskih kuća i novinara.
Eskalacija napetosti između EU i Mađarske
Odluka o podnošenju tužbe nije doneta ishitreno. Evropska komisija je prethodno dvaput pisala Budimpešti, najpre izražavajući zabrinutost, a zatim tražeći da se te zabrinutosti razmotre. Međutim, mađarska vlada je odbila ove zahteve, što je dovelo do eskalacije sukoba.
Ovaj potez će verovatno dodatno pogoršati već napete odnose između Evropske unije i premijera Orbana, koji je poznat po čestim sukobima sa Briselom. Mađarska vlada tvrdi da EU i druge zemlje, posebno Sjedinjene Američke Države, finansiraju domaće opozicione grupe kako bi uticale na birače u Mađarskoj.
Moguće posledice sudskog postupka
Ukoliko ESP presudi u korist Evropske komisije, to bi moglo imati značajne posledice za Mađarsku:
- Nalog za usklađivanje sa zakonodavstvom EU
- Potencijalne finansijske sankcije
- Pritisak na mađarsku vladu da izmeni sporne zakone
Ovaj slučaj će verovatno privući pažnju drugih zemalja članica EU, posebno onih koje su takođe bile kritikovane zbog kršenja vladavine prava i demokratskih principa.
Šire implikacije za EU i vladavinu prava
Spor oko mađarskog zakona o suverenitetu podiže važna pitanja o ravnoteži između nacionalnog suvereniteta i obaveza koje proističu iz članstva u Evropskoj uniji. Ovaj slučaj bi mogao postaviti važan presedan za buduće sporove između EU i njenih članica oko pitanja vladavine prava i demokratskih vrednosti.
U zaključku, pravni postupak koji je pokrenula Evropska unija protiv Mađarske zbog kontroverznog zakona o suverenitetu predstavlja značajnu eskalaciju u dugotrajnom sporu između Brisela i vlade premijera Viktora Orbana. Ishod ovog slučaja mogao bi imati dalekosežne posledice ne samo za Mađarsku, već i za budućnost odnosa između EU i njenih članica.